İdlib
Rejim saldırılarıyla yerinden edilerek göç etmek zorunda kalan bölge halkı, önemli geçim kaynaklarından biri olan incirin hasadı için Cebel Zaviye’deki evlerine döndüler.
Esed rejiminin saldırıları sonucu 2 yıl önce İdlib'in kuzeyine göç etmek zorunda kalan çiftçi Musa Muhammed, incir, zeytin ve diğer mahsullerini hasat ederken büyük zorluklar yaşadıklarını söyledi. Muhammed, cephe hattındaki tarlasında çalıştıracak işçi bulamadığını belirterek "Esed rejimi, tarlalarımıza mayın döşedi. Yakınlarda misket bombaları patlıyor, daha 3 gün önce tarlada koyunları otlatırken 12 yaşında bir çocuk öldü." dedi.
Diğer yandan Rusya'ya ait insansız hava araçlarının (İHA) bölgeyi terk etmediğini ifade eden Muhammed, görünmemek için ağaçların altında beklediklerini veya uçak gözlemevinden aldıkları bilgiler doğrultusunda mahsullerini topladıklarını belirtti.
Rejim güçlerinin, 2020'de tarım arazisine döşediği mayının patlaması sonu sağ ayağını kaybeden Şakir Zeytin ise İHA'ların bölgeyi terk etmediğini ve bu yüzden sürekli ağaçlarına altına saklandıklarını söyledi. Bölgede çalışacak işçi bulamadıklarını ifade eden Zeytin, "İşçiler, rejim güçlerince döşenen mayından, havadan ve karadan yapılan saldırılardan korkuyorlar. Malımızı bir hırsız gibi topluyoruz." diye konuştu.
İdlib'deki durum
Türkiye, Rusya ve İran arasında 4-5 Mayıs 2017'de gerçekleşen Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturuldu. Ancak rejim ve İran destekli teröristler, Rusya'nın hava desteğiyle 4 bölgeden 3'ünü ele geçirip İdlib'e yöneldi.
Türkiye, Eylül 2018'de Rusya ile ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata vardı. Rusya ve rejim güçleri, Mayıs 2019'da tüm bölgeyi ele geçirmek için operasyonlara başladı ve İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi içinde çok sayıda büyük yerleşimi ele geçirdi. Son olarak Türkiye ve Rusya arasında 5 Mart'ta Moskova'da yeni bir mutabakat sağlandı.
Rejim güçlerinin zaman zaman ihlal ettiği ateşkes büyük ölçüde korunuyor. 2017-2020 döneminde yaklaşık 2 milyon sivil, Rusya ve rejim güçlerinin saldırılarında Türkiye sınırına yakın bölgelere göç etmek zorunda kaldı.
