İstanbul
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, "Salgının geride kalması ve insanların yeniden sosyalleşmeleriyle birlikte AVM'lere ilgi de arttı. Ziyaretçi sayılarına baktığımızda genel anlamda AVM trafiğinde salgın öncesi döneme dönüldüğünü söyleyebiliriz." dedi.
Prof. Dr. Altaş, AVM'lerle ilgili gelişmelere ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Salgının geride kalması ve insanların yeniden sosyalleşmeleriyle birlikte AVM'lere ilginin de arttığını belirten Altaş, "Ziyaretçi sayılarına baktığımızda genel anlamda AVM trafiğinde salgın öncesi döneme dönüldüğünü söyleyebiliriz. Burada AVM'lerin sadece ürün ve hizmet sunulan mekanlar olmamasının, aynı zamanda fonksiyonel değişikliğe giderek birer yaşam alanı olmalarının, dolayısıyla insanlara sosyalleşme imkanı vermelerinin de rolü büyük." diye konuştu.
Altaş, AVM'lerin sundukları konforlu alışveriş deneyiminin yanında düzenledikleri ücretsiz etkinliklerle de yeniden birer çekim merkezi haline geldiğini ifade etti.
"Yabancı turist alışverişinde gözle görülür artış var"
Hüseyin Altaş, AYD olarak Akademetre Research ile ortaklaşa oluşturdukları AVM Perakende Ciro Endeksi’nde ilk çeyreğe bakıldığı zaman geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 126,5'lik artış görüldüğünü vurgulayarak, "Ziyaret sayısı endeksinde 2022 birinci çeyrek bazında geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 83,3’lük bir artış görülüyor. 2022 sene sonu toplam ciro rakamının 365 milyar TL’ye ulaşmasını bekliyoruz. Ziyaretçi sayıları için de herhangi bir olumsuzluk yaşanmaması durumunda 2019 rakamlarının yakalanacağı öngörülüyor." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin İstanbul, Antalya, Gaziantep, Trabzon gibi belli başlı illeriyle alışveriş turizminden pay alan ülkelerden biri haline geldiğine dikkati çeken Altaş, bütüne bakıldığında sosyal imkan ve marka zenginliğinin turiste hitap ettiğini, dolayısıyla yabancı turist alışverişinde gözle görülür artış yaşandığını, özellikle Arap Yarımadası’ndan, Rusya’dan, Uzak Doğu’dan ve Avrupa’dan turist dağılımının görüldüğünü dile getirdi.
Altaş, evlere kapanmayı gerektiren salgının ardından başta perakende mağazalar olmak üzere, restoran ve kafeler, sinema ve eğlence yerleri, çocuk oyun alanlarında ciro artışı yaşandığını bildirdi.
Gelecek dönemde AVM’lerin dönüşümü çok önemli
Hüseyin Altaş, Türkiye’de toplam alışveriş merkezi sayısının 443 olduğunu ve toplam kiralanabilir alanın 13,9 milyon metrekare olarak ölçüldüğünü belirterek, bazı şehirlerde doygunluğa ulaşıldığını, son yıllarda yeni alışveriş merkezi yatırımlarının da bu doygunluğa bağlı olarak düştüğünü söyledi.
Genç bir nüfusa ve dinamik bir ekonomiye sahip Türkiye'de hiç alışveriş merkezi olmayan illerin de bulunduğunu aktaran Altaş, "Bu nedenle yeni yatırımlar hayata geçecektir, ancak bundan sonraki dönemde AVM’lerin dönüşümü çok daha önemli olacak. Tesisler birer yaşam merkezi olmalı. Bu noktada da çalışmalarımız sürüyor." dedi.
Altaş, 2023 yılı sonuna kadar açılması planlanan 13 AVM’nin bulunduğu başlıca illerin İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Tekirdağ, Hatay ve Yalova'da yer alacağını bildirdi.
"Ortak alan giderleri hem AVM yatırımcısını hem de perakendeciyi zorluyor"
Alkaş, sektörün taleplerine ilişkin soru üzerine, gelişmiş ülkelerin birçoğunda olduğu gibi ticari gayrimenkul kira rejiminin Türkiye'de de düzenlenmesi gerektiğini, Borçlar Kanunu’nda ticari gayrimenkul kiralanmasına ilişkin yasa ve yönetmeliklerin düzenlenmesinin sektörün önünü açacağını söyledi.
Ukrayna-Rusya savaşı, döviz kurlarındaki dalgalanma ve yüksek enflasyonun ekonomiyi etkilediğini belirten Alkaş, "Gelinen noktada özellikle enerjideki fiyat artışlarından dolayı ortak alan giderleri hem AVM yatırımcısını hem de perakendeciyi zorluyor ve AVM yatırımcısı bu giderlerin önemli bölümünü sübvanse etmek durumunda kalıyor. Bu da sürdürülebilirliği olumsuz yönde etkiliyor, aynı zamanda da gelecek olası yatırımcıyı olumsuz yönde etkileyebilecek bir durum oluşturuyor." diye konuştu.
AVM’lerin gelirlerinin TL üzerinden, birçok AVM’nin borcunun ise döviz cinsinden olduğunu belirten Altaş, TL’ye dönüş sonrası, sektör ve dernek olarak bu konulardaki çözüm önerilerini ilgili kurumlarla görüştüklerini dile getirdi.