Kabil
Taliban'ın yönetime gelmesi, ABD öncülüğündeki NATO birliklerinin ülkeden ayrılmasıyla kesilen uluslararası yardımlar, ülkedeki açlık ve sefaletin boyutlarını derinleştirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, ülkenin yarısı gıda temininde zorluk yaşarken halkın yüzde 97'sinin yoksul olarak tanımlandığı ülkede, bir lokma ekmek alabilmek için kızlarını satmak zorunda kalan ailelerin sayısı artıyor.
Herat vilayet merkezine yaklaşık 20 kilometre mesafedeki Şehr-i Sebz bölgesinde, son 3-4 yıldır ağırlaşan kuraklık ve Taliban ile önceki hükümet arasındaki çatışmalar nedeniyle Badgis, Farah, Gor gibi çevre vilayetlerden göç etmek zorunda kalan binlerce kişi yaşıyor.
Burada yaşam mücadelesi veren ve mutfağında birkaç kilo undan başka yiyecek hiçbir şeyleri olmayan Mir Hamza Musazey ve ailesi, günlerdir sadece kuru un yiyerek yaşama tutunma mücadelesi veriyor.
Evde birkaç yorgan dışında bir şey yok
Mir Hamza Musazey, 2 eşi, 5'i kız 6 çocuğuyla kilden yaptığı; tuvaleti, banyosu, mutfağı, elektriği, suyu ve sobası olmayan 2 göz oda evde yaşıyor.
Çocuklar evin yakınlarında UNICEF'in kurduğu çadır okullarda, okuma yazma öğreniyor.
Pencereleri naylonla kapatılmış, çatısı yağmurda su damlatan evde 9 kişi yaşayan aile, akşamları donmamak için kalın yorganlar altında yatmak zorunda kalıyor.
Daha önce tarlalarda işçi olarak çalıştığını söyleyen Mir Hamza Musazey, hasta olduğunu ve bu nedenle çalışamadığını ifade ederken anneler elleriyle yün temizleyip ip yapıyorlar. Yünden elde edilen ipin 1 kilogramı 50 afganiye (yaklaşık 0,5 dolar) denk geliyor. 1 kilogram ipi elde etmek ise 2-3 günlerini alıyor.
Fakirlik nedeniyle 2 kızını sattı
İlk eşinden 5 kızı bulunan Musazey, erkek çocuk sahibi olmak için ikinci defa evlendiğini ve bu eşinden de 1 kız 1 erkek 2 çocuk sahibi olduğunu söyledi.
Geçen yıl 1500 dolara 5 yaşındaki kızını Kandaharlı bir kişiye sattığını aktaran Musazey, bu kişinin kızını oğlu ile evlendirmek için satın aldığını, Pakistan'a götürdüğünü ve şu an orada yaşadıklarını söyledi.
Yaşadıkları bölgede kendileri gibi yüzlerce insanın fakirlik nedeniyle kızlarını satmak istediğini anlatan Musazey, kızlarını dahi arayamadıklarını kaydetti.
Eşinin, her gün gözyaşı döktüğünü ve Pakistan'a gidip kızını görmek istediğini aktaran Musazey, "Yılda bir defa anca kızımla konuşabilirim. Telefona para yükleyecek ve kızımı arayacak maddi imkanım yok. Çocuğumla konuşmak istiyorum ancak buna imkanım yok." ifadelerini kullandı.
3 ay önce 3 yaşındaki bir kızını daha 50 bin afganiye (500 dolar) yine Kandaharlı bir aileye sattığını ve kızın 6 yaşına geldiği zaman evden götürüleceğini söyleyen Musazey, "Şu an bir parça un alacak paramız dahi yok. 2 kızımı sattım. 4 kızım daha var onları da satmaya mecburum. Satacak kimse de bulamıyorum. Açız, işimiz yok, hiç bir şeyimiz yok." dedi.
Günlerdir kuru unla besleniyorlar
Aile en son ne zaman doğru dürüst bir yemek yediğini hatırlamıyor. Annelerin yün ve ip işlerinden haftada kazandıkları 100-200 afgani (yaklaşık 1-2 dolar) ile az miktarda un, patates ve çay alınabiliyor.
Anne Alembibi Musazey, son günlerde yaptıkları işleri satamadıklarını belirterek günlerdir sadece kuru un yediklerini söyledi.
Anne ve baba Musazey, "Bugün ne yediniz?" sorusuna, "Hiçbir şey" yanıtını verirken baba Musazey, 1 kilo unun 2-3 gün kendilerini doyurduğunu söyledi.
Anne Musazey, içinde bulundukları durumu şu ifadelerle anlattı:
"Bir kızımı Pakistan'a sattım. Kontör parası bulamadığım için kızımla da konuşamıyorum. Kızımın yaşayıp yaşamadığını dahi bilmiyorum. Gün boyu bir takke örüyorum ancak onu da satamıyorum. Yiyecek içecek hiçbir şeyimiz yok. Elimden ne gelirse yapacağım bu durumda. Kızlarımı mecburen sattığım için hep ağlıyorum. Ne yapayım açlıktan ölmektense bu yolu seçtim."
Kız çocukları küçük yaşta satılıyor
Açlık ve sefaletin pençesinde hayatta kalma mücadelesi veren Afgan ailelerde, erkek çocuklar genelde şehirde ayakkabı boyacılığı, çöplerden plastik ve kağıt toplama gibi işlerde çalışarak evlerine az da olsa para getirebiliyor. Ancak bazı aileler, kız çocukları eve maddi katkı sağlayamadığı için "elden çıkarmak" istiyor. Bu nedenle, küçük kızların evlendirilme amacıyla satılması ülke genelinde sıkça görülen bir durum.
Satın alan kişiler kızların 11-12 yaşına gelinceye kadar ailesiyle kalmasına izin verebiliyor. Kızlar, bu yaşa eriştiklerinde de alan kişiler ile ya da onların çocukları ile evlendirilmek zorunda bırakılıyor.
Afganistan ekonomisi tarihi çöküş yaşıyor
Taliban’ın 15 Ağustos 2021'de yönetimine gelmesinin ardından bu ülkeye yönelik yardımlar kesildi.
Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve ABD Merkez Bankası Afganistan’ın uluslararası fonlara erişimini kesmişti.
Özellikle geçen yaz aylarında artan çatışmalar ve istikrarsızlık nedeniyle zor günler geçiren Afganistan’da, söz konusu yardımların kesilmesi ile ülke ekonomisi içinden çıkılamaz bir hal aldı.
Afganistan’da işsizlik, fakirlik ve açlık alarm verici seviyelere ulaştı.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Afganistan'da akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalan kişi sayısının en az 18,8 milyon olduğunu ve bu sayının kış aylarında 22,8 milyona yükselmesinin beklendiğini duyurmuştu.