Ankara
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) araştırmacısı Tazeen Qureshi, dünyadaki yaşlıların yüzde 13,5'inin, engellilerin ise yüzde 27'sinin İİT üye ülkelerinde yaşadığını söyledi.
SESRIC tarafından çevrim içi yapılan "İİT Üyesi Ülkelerde Yaşlı ve Engelliler" seminerinde, teşkilat üyesi ülkelerde yaşlı ve engelli nüfusla ilgili sorunlar, bu grupların yaşam standartlarını yükseltmeye yönelik atılacak adımlar ile teşkilat üyeleri arasında iş birliği masaya yatırıldı.
Seminer öncesi İİT Genel Sekreteri Yusuf bin Ahmed el-Useymin'in mesajı okundu. El-Useymin, dünyada her 7 kişiden birinin en az bir engelinin olduğunu vurguladığı mesajında, engelli ve yaşlıların sağlık, ekonomik, eğitim ve sosyal alanlarda salgınla birlikte artan sorunları olduğunu aktardı.
Tüm kurum ve STK'ların söz konusu grupları desteklemesi gerektiğini belirten el-Useymin, İİT arasında bu konudaki iş birliğinin artırılmasını hedeflediklerini kaydetti.
El-Useymin, insanlığın yaşlılar ve engelliler konusunda iş birliğine ihtiyacı olduğunu vurgulayarak, İİT'nin bu konuya önem vermeyi sürdüreceğini de sözlerine ekledi.
Seminer öncesi SESRIC Genel Direktörü Nebil Dabur'un da mesajına yer verildi.
Dabur, mesajında SESRIC'in yaşlı ve engellilere yönelik çalışmalarda edindiği uzmanlığı paylaşacağını kaydederek, "SESRIC 43 yıllık tarihinde birçok konuda İİT ülkelerinin sosyoekonomik gelişmelerine faydası olan yasa yapma süreçlerinde yerini aldı. Birçok alanda SESRIC desteğiyle iş birliği ve kalkınma alanında gelişme kaydedildi." ifadelerini kullandı.
Dünyadaki yaşlıların yaklaşık yüzde 15'inin, engellilerin ise yüzde 28'inin İİT ülkelerinde yaşadığına vurgu yapan Dabur, “İslam, yaşlı ve engellilere ayrım yapmadan onlara destek ve ilgi göstermeyi emrediyor. Ancak İİT ülkelerinde kültürel olarak bu gruplara evde bakım yapılıyor. Kültürel ve sosyal değerlerimiz her zaman dini değerlere uygun olmayabilir. Gelişmemiş kurumsal mekanizmalar, devletlerin yaşlı ve engellilere yönelik politikalarını da olumsuz yönde etkiliyor.” ifadelerine yer verdi.
Yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin de yaşlı ve engellilerin hayatlarını olumsuz yönde etkilediğinin altını çizen Dabur, SESRIC’in bu alanda da kapasite artırımına yönelik çalışmaları bulunduğunu belirtti.
Dabur, İİT ülkelerinde yaşlı ve engellilere yönelik veri ve istatistik eksikliğinin gerekli çalışmaları yapmaya engel olduğuna da dikkati çekti.
İİT ülkelerinde doğum oranı azalıyor, yaşam süresi uzuyor
El-Useymin ve Dabur’un mesajlarının okunmasının ardından Tazeen Qureshi, SESRIC’in yaşlı ve engellilere yönelik hazırladığı yıllık raporlardan bilgileri paylaştı.
İİT üyelerinin büyük oranda gelişmekte olan ülkeler olduğunu söyleyen Qureshi, üye ülkelerde doğum oranlarının azaldığını, ortalama yaşam süresinin ise uzadığına işaret etti. Qureshi, “Anne başına doğumdaki düşüş 1990 ile 2025 arasında 1,4 şeklinde gerçekleşecek. Ortalama yaşam süresi ise 60’tan 62,5’e yükselecek. Daha az çocuk doğarken daha uzun yaşanıyor. Gelişmiş ülkeler bu veriler ışığında çalışmalar ve müdahaleler yaparken İİT ülkelerinde sayılar olumsuz yönde değişiyor.” dedi.
Qureshi, 2020 yılında dünyadaki yaşlıların yüzde 13,5’inin, engellilerin ise yüzde 27’sinin İİT ülkelerinde yaşadığını anlatarak, “Gelecek 30 yılda, İİT ülkelerindeki yaşlı sayısında yüzde 6 artış bekliyoruz. İİT ülkelerinde yaşayan engellilerin yüzde 76’sı ise önlenebilir ve bulaşıcı olmayan hastalıklar sonucunda engelli oldu.” diye konuştu.
Sağlıklı yaşanan sürenin İİT ülkelerinde 13,9 yılla dünya ortalamasının altında olduğunu kaydeden Qureshi, her 100 bin yaşlı ve engellinin kaybettiği yıl sayısının ise 9 bin 470 yıl olduğunun altını çizdi.
Qureshi, sağlık altyapısındaki eksikliklerin yaşlı ve engellilerin hayatındaki olumsuz etkisine de vurgu yaparak, “Engellilerin karşılanamayan ihtiyaçları başında sağlık hizmetine ulaşım, rehabilitasyon, yardımcı araç ve makinelere ulaşım, eğitim ve iş eğitimi alamama ile danışmanlık hizmeti alamama geliyor. Ayrıca insan davranışları da önemli sorunlara sebep oluyor. İİT ülkelerinde engelli bir bireyin akıl sağlığı merkezlerinde destek alması bir tabu olarak kabul ediliyor.” şeklinde konuştu.
İİT ülkelerinde engellilerin sosyal güvenlik haklarının sadece Arnavutluk, Azerbaycan ve Brunei’de dünya standartlarında olduğuna da dikkati çeken Qureshi, “Yalnızca 8 ülke ücretsiz sosyal güvenlik hizmeti sunarken, 44 ülkede bu haklar ücretli. Yaşlıların en önemli gelir kapısı olan emeklilik hakkına ise İİT ülkelerindeki yaşlıların yalnızca yüzde 31,1’i sahip.” ifadelerini kullandı.
Raporlarda yer alan tavsiyeleri de paylaşan Qureshi, bunların başında yasal düzenlemeler yapma, davranış ve kültürel değerler gibi soyut olmayan faktörlerle mücadele, İİT ülkeleri arasında iş birliği ve farkındalığı artırmaya yönelik çalışmaların olduğunu da sözlerine ekledi.