Sovyetler Birliğinin 1979'da ülkelerini işgal girişimiyle göç etmeye karar veren Afganistan'daki Kırgız Türkleri, komşu ülke Pakistan'ın ardından uçakla Türkiye'ye getirilen ve 1983'te Başbakan Turgut Özal tarafından Van'ın Erciş ilçesi Altındere Mahallesi'nde inşa edilen konutlara yerleştirildi.
Kırgızların isteğiyle ismi Ulupamir olarak değiştirilen mahallede yaşamlarını sürdüren Kırgız Türkleri, Taliban'ın yönetime el koymasının ardından Afganistan'da yaşananları İHA muhabirine değerlendirdi.
“Göçün en büyük sebebi savaştır”
Ulupamir Mahallesi Muhtarı Eyüphan Vatansever, 1978 yılında Afganistan'ın kuzeyindeki Pamir bölgesinden Sovyetlerin Afganistan'ı işgal girişimiyle Pakistan'a gittiklerini hatırlatarak, “Pakistan'da 4 yıl kalarak oradan da Türkiye Cumhuriyeti Devletine göç etmişiz. 4 yıl Van'ın Karagündüz Mahallesi'nde ikamet ettik. Daha sonra Şimdi Van'ın Erciş ilçesine bağlı Ulupamir Mahallesi'ne yerleştirildik ve burada yaşamımızı sürdürüyoruz. Göçün en büyük sebebi savaştır. Bütün dünyadaki yerleri ve insanların hayatlarını değiştiren savaşlardır. Bizde savaş vesilesiyle buraya gelmiş bulunmaktayız. Günümüzdeki Afganistan'da olan olaylar ve oradaki insanların da bugün çektiği çileler, göç etmeleri ve kaçışları savaştan kaynaklıdır. Dünyada barış olmasını istiyoruz” dedi.
“Devletine ve bayrağına sahip çıkmayanlar perişan durumdalar”
“Hiç kimse kendi memleketinden kopup başka bir yere gitmek istemez” diyen Vatansever, şöyle konuştu:“Biz geldik ama iyi ki geldik. Ana yurttan ata yurda gelmişiz. Türkiye Cumhuriyeti Devletine gelmişiz. Herkes bizim gibi şanslı olmayabilir. Biz bu konuda kendimizi çok şanslı hissediyoruz. Vatansızlığı, devletsizliği gördüğümüz için burada vatanımızın ve devletimizin kıymetini kılcal damarlarımıza kadar yaşıyoruz. Biz geldiğimiz günden bugüne kadar devletimize ve milletimize faydalı insanlar yetiştirmeye çalışıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devletimizin kıymetini bilmemiz lazım, devletimize ve bayrağımıza canımız pahasına sahip çıkmamız lazım. Görüyoruz ki devletine ve bayrağına sahip çıkmayanlar perişan durumdalar.”
“İnsanlar canı pahasına kaçıyorlar”
Afganistan'ın bugün perişan bir halde olduğunu dile getiren Muhtar Vatansever, “O hükümet hiçbir zaman hükümet kuramaz. Oradaki oyunun bir parçasıdır. Onlarda o bölgeyi idare edemezler. Gerçek milletin istediği, benimsediği, Amerika'nın gerçekte ve dış güçlerin gerçekte nefret ettiği bir güç olsaydı, bütün millet onları kabul ederdi. Onların arkasında dururdu ve hükümet kurulmasında millet yanında olurdu, ama millet onlardan çok korkuyor. Çünkü biliyorlar ki onlar canlarına zarar verecek. Onlarda canı pahasına oradan kaçma peşine düşmüşler. Oralarda artık devletini kurmak, otoriteyi sağlamak bu saatten sonra imkansızdır. Şu an Taliban hükümeti diye bir hükümet kuramazlar, çünkü gerçek halkın istediği ve halkın bugüne kadar beklediği bir örgüt veya bir devlet değildir. Bunu asla Afgan halkı kabul etmez. Güney Türkistan dediğimiz Türk Cumhuriyeti orada Türk asıllı insanlar zaten kabul etmez. Gerçek Afganistan halkını ifade edecek, onların istediği gibi hükümet kuracak veya orada otoriteyi sağlayacak bir hükümet değildir. Bunu bizde biliyoruz onlarda biliyor. İnsanlar canı pahasına kaçıyorlar. Maalesef savaşın en acı gerçekleri, insanları hayatlarından ve yurtlarından eden üzücü bir olaydır. Keşke hiçbir yerde savaş olmasın” diye konuştu.
Sovyetler Birliğinin işgal girişimi sırasında 17 yaşında olan ve 43 yıldır Türkiye'de yaşadığını belirten Ziya Kırgız (60) ise “1978'de Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmeleri sebebi ile bizim liderimiz Rahman Kulhan öncülüğünde aksakallılar toplanıyor. Bunlar savaştan dolayı gitmeye karar veriyorlar. Biz önce atlarla develerle Pakistan'a geçtik. Orada 4 sene kaldık. 4 sene sonra Kenan Evren gelmişti oraya, bizim liderimizin talebi üzerine Türkiye bizi almaya karar verdi. 82'de Türkiye'ye geldik” dedi.
“Allah kimseyi vatanından ayırmasın”Afganistan'daki savaşın şu an Taliban lehine geçtiğini dile getiren Kırgız, “Uzun sürede bu savaş 20-30 sene devem edecek gibi gözüküyor. Allah kimseyi vatanından ayırmasın. Şu anda görüyorsunuz, dağdan, taştan Afganlar kaçıp buraya kadar geliyor. Bir zorluk olmazsa mutlaka gelmezler. Kimse vatanından ayrılmak istemez, ama vatanın kıymetini bilmek lazım. Allah razı olsun devletimizden. Gelen Suriyeliler var, onlar da vatanından ayrılmak istemezdi. Allah kimseyi vatanından ayırmasın” şeklinde konuştu.
Murat Kalkan-Saim Sabah Kendir