İstanbul
Küresel pay piyasaları, bu hafta ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere "şahinleşen" merkez bankaları ve Çinli emlak devi Evergrande'nin batabileceğine ilişkin endişelerle karışık bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler yoğun veri gündemine çevrilecek.
Bu hafta dünya genelinde birçok merkez bankasının faiz kararı takip edildi. Merkez bankalarının artan enflasyonist baskılar karşısında "şahinleştiği" görüldü.
ABD, Japonya ve İngiltere merkez bankaları, politika faizinde değişikliğe gitmezken, Fed, varlık alımlarına kasımda başlayabileceğinin sinyalini verdi.
Haftanın ilk yarısında Asya borsalarında satış baskısını beraberinde getiren Çinli Evergrande şirketinin ülke ekonomisini olumsuz etkileyebileceği endişesi, küresel pay piyasalarını da olumsuz etkiledi.
Evergrande'nin Çin'in finansal istikrarını bozmayacağı görüşünün haftanın ikinci yarısında yaygınlaşmasıyla konuya ilişkin tedirginlikler azalsa da Çin hükümeti Evergrande'yi borçlarını ödemesi, yerel yönetimleri de şirketin batabileceği yönünde uyardı.
"Şahinleşen" Fed'le ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi üst üste beşinci hafta yükselerek yüzde 1,4610 seviyesine, 2 yıllık tahvil faizi de yüzde 0,28'e çıktı.
Altının ons fiyatı, artan enflasyonist risklere karşı "şahinleşen" merkez bankalarıyla haftalık bazda yüzde 0,47 değer kaybederek düşüş eğilimini üst üste üçüncü haftaya taşıdı ve 1.751 dolar seviyesine geriledi.
ABD'de ham petrol stoklarının azalması ve petrol üreticisi ülkelerin petrol arzını teknik sebeplerden dolayı artıramayacak olması nedeniyle Brent petrolün varil fiyatı, yükseliş eğilimini üst üste beşinci haftaya taşıyarak haftalık bazda yüzde 3,25 değer kazancıyla 77,16 dolar oldu.
ABD'de gözler Powell'a çevrilecek
ABD'de bu hafta Fed, beklentiler dahilinde politika faizini değiştirmeyerek yüzde 0-0,25 aralığında sabit bırakırken, gelecek hafta ABD'de, Fed Başkanı Powell'ın konuşmaları ve başta büyüme olmak üzere yoğun veri gündemi takip edilecek.
Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı sonrası yapılan açıklamada, uzun vadede maksimum istihdam ve yüzde 2 enflasyon hedefi sağlanmasının amaçlandığı belirtilerek, bu hedeflere ulaşılana kadar para politikasının destekleyici duruşunun sürdürülmesinin beklendiği kaydedildi.
Ekonomiye ilişkin tahminlerini de açıklayan Fed, büyüme beklentilerini düşürürken, enflasyon ve 2022'den itibaren faiz oranına ilişkin tahminlerini artırdı. Fed, ABD ekonomisinin bu yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 7'den yüzde 5,9'a indirirken, enflasyon tahminini yüzde 3,4'ten yüzde 4,2'ye çıkardı. Fed üyelerinin medyan politika faizi beklentileri 2022 için yüzde 0,1'den yüzde 0,3'e, 2023 için ise yüzde 0,6'dan yüzde 1'e yükseldi.
Fed Başkanı Jerome Powell, faiz artışının büyük ihtimalle varlık alımlarının azaltımı sonlandıktan sonra gerçekleşeceğine işaret ederek, "Faiz artışı için gereken çıta, varlık azaltımı için gerekenden çok daha yüksek." ifadesini kullandı.
Analistler, gelecek hafta Fed Başkanı Powell'ın konuşmalarında para politikasına ilişkin ipuçlarının aranmaya devam edileceğini bildirdi.
Söz konusu gelişmelerle S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 0,51, Nasdaq endeksi yüzde 0,02 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,32 değer kazandı.
27 Eylül ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi günü dayanıklı mal siparişleri ve Dallas Fed imalat aktivite endeksi, salı günü Fed Başkanı Powell'ın Senato'daki konuşması, toptan stoklar ve Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba günü bekleyen konut satışları ve Fed Başkanı Powell'ın konuşması, perşembe günü büyüme ve çekirdek kişisel tüketim harcamaları, cuma günü de kişisel gelirler, kişisel harcamalar, imalat sanayi PMI ve ISM imalat sanayi PMI verileri takip edilecek.
Avrupa, Almanya'daki seçimlere kilitlendi
Avrupa borsalarında bu hafta Çinli Evergrande kriziyle birlikte risk algısı artsa da satışlar sınırlı kaldı.
İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizi ve varlık alım programında değişikliğe gitmedi.
Almanya'da yarın yapılacak seçimlerin gelecek hafta piyasaların yönü üzerinde etkili olması bekleniyor. Seçimlerde Almanya Şansölyesi Angela Merkel tekrar aday olmazken, seçimlerin ülkede ekonomik paradigma değişimini beraberinde getirebileceği belirtiliyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın pazartesi, salı ve çarşamba günkü konuşmalarında da para politikasına ilişkin ipuçları aranacak.
Avro/dolar paritesi haftayı yüzde 0,07 değer kaybıyla 1,1719'dan tamamlarken, haftalık bazda Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,27, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,26, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,04 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 1 yükseldi.
Gelecek hafta, çarşamba günü Avro Bölgesi'nde tüketici güven endeksi, perşembe günü İngiltere'de büyüme, Almanya ile Avro Bölgesi'nde işsizlik ve Almanya'da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), cuma günü de bölge genelinde imalat sanayi PMI verileri takip edilecek.
Asya'da Evergrande, başrolü BoJ'a vermedi
Çinli Evergrande, hafta boyunca Asya pay piyasalarının ana gündem maddesi konumunda bulunurken, Asya borsalarının dünya genelinden negatif ayrışmasında etkili oldu. Gelecek hafta konuya ilişkin haber akışının yine yatırımcıların gündeminde olmaya devam etmesi bekleniyor.
Bu arada, tahvil ödemelerine ilişkin sürecin pay piyasalarında oynaklığı artırabileceği belirtildi.
Japonya Merkez Bankası (BoJ), bu hafta, faizlerde ve para politikasında değişikliğe gitmezken, iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik çabaları desteklemek amacıyla sağlayacağı fon programının detaylarını açıkladı. Politika faizini değiştirmeyerek yüzde eksi 0,1'de bırakan BoJ, sınırsız miktarda devlet tahvili, yıllık 12 trilyon yen borsa yatırım fonları ve yıllık 180 milyar yen Japon gayrimenkul yatırım fonları alımına devam edeceğini duyurdu.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,02, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,82, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,92 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,48 değer kaybetti.
27 Eylül ile başlayan haftanın veri takviminde, salı günü Çin'de sanayi karlılıkları, çarşamba günü Japonya'da sanayi üretimi ve cuma günü işsizlik oranı verileri takip edilecek. Çin borsası, cuma günü resmi tatil dolayısıyla kapalı olacak.
Yurt içinde TCMB, politika faizini 100 baz puan indirdi
Yurt içinde bu hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini 100 baz puan indirimle yüzde 18'e düşürürken, gelecek hafta Para Politikası Kurulu'nun (PPK) toplantı özeti takip edilecek.
Söz konusu karara gerekçe olarak, "enflasyonun geçici olduğu, güçlü parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkisinin devam ettiği, parasal duruşun sıkılığının ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı etki yapmaya başladığı" gösterildi.
Kurul'un, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirdiği belirtilen açıklamada, "Bu çerçevede para politikası duruşunda güncellemeye ihtiyaç bulunduğu değerlendirmesi yapılmış ve politika faizinde indirim yapılmasına karar verilmiştir." ifadesi kullanıldı.
BIST 100 endeksi, söz konusu gelişmelerle düşüş eğilimini üst üste üçüncü haftaya taşıyarak haftayı yüzde 2,54 azalışla 1.384,68 puandan tamamladı.
Dolar/TL ise haftayı yüzde 2,32 değer kazancıyla tarihi yüksek seviye olan 8,8836'dan kapattı.
Gelecek hafta yurt içinde, çarşamba günü ekonomik güven endeksi, perşembe günü dış ticaret dengesi ve PPK toplantı özeti, cuma günü de İstanbul perakende fiyat verileri takip edilecek.