İstanbul
Dünyanın borsaya kote en büyük petrol ve doğal gaz şirketlerinin iklim değişikliğini önlemeye yönelik hedeflere uymaması durumunda 1 trilyon dolar kaybetme riski olduğu hesaplandı.
Londra merkezli düşünce kuruluşu Carbon Tracker'ın bu yıl 5'incisini yayımladığı "Hayatta Kalmak için Uyum Sağlamak" başlıklı raporunda, petrol ve doğal gaz sektörüne yatırıma devam etmenin riskleri analiz edildi.
Geçen yıl küresel salgın nedeniyle petrol fiyatlarının düştüğü dönemde şirketler 5 büyük petrol projesine yatırım yaptı.
ExxonMobil'in Guyana'daki 5,5 milyar dolarlık Payara ve 1,8 milyar dolarlık Pacora petrol sahaları, Petrobras'ın Brezilya'daki 4 milyar dolarlık Itapu sahası, Woodside şirketinin Senegal'daki 3,9 milyar dolarlık Sangomar sahası ile Petrobras, Shell ve Total'in Brezilya'daki 2,7 milyar dolarlık Mero 3 sahaları bu projeler arasında yer aldı.
Rapora göre, Paris Anlaşması kapsamında küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırmak için dünyanın borsaya kote en büyük 40 şirketinin 20'sinin 2030 itibarıyla üretimlerini en az yüzde 50, birçok büyük kaya petrolü üreticisi şirketin ise üretimini yüzde 80 düşürmesi gerekiyor.
ConocoPhilips ve ExxonMobil'in en fazla kaybeden şirketler olacağı değerlendiriliyor
Buna rağmen söz konusu şirketler 1,5 derece hedefiyle uyumsuz büyük projelere yatırım yapmaya devam ediyor. Bunlar arasında daha önce "sıfır emisyon" hedefleri belirleyen şirketler de yer alıyor.
Bu şirketlerden sadece BP, Eni, Total Energies ve Shell'in gelecek yıllarda petrol üretimini azaltma planı bulunuyor. BP gaz üretimini azaltmayı taahhüt ederken Shell ve Eni artırmayı planlıyor.
Petrol talebinin ikim değişikliğiyle mücadele politikaları ve temiz enerji teknolojilerin hızla büyümesi neticesinde giderek azalması ve petrol fiyatlarının da düşerek bu şirketlerin gelirlerini etkileyeceği öngörülüyor.
Şirketlerin iş modellerini mevcut haliyle devam ettirmeleri durumunda 1 trilyon doların üzerinde ekonomik kayıpla karşılaşma ve yatırımlarının düşük karbon dünyasında atıl varlık haline gelme riski bulunuyor. Bu rakamın 490 milyar doları kaya petrolü projelerini, 200 milyar doları ise derin deniz projelerini kapsıyor.
ConocoPhilips'in portföyünün yüzde 88'i, ExxonMobil'in yüzde 80, Chevron'un yüzde 60, Shell'in yüzde 53, BP'nin yüzde 40, TotalEnergies'in yüzde 39 ve Eni'nin yüzde 25'inin gelecek yıllarda atıl kalma ihtimali bulunuyor.
Carbon Tracker Petrol, Gaz ve Maden Birimi Yöneticisi Mike Coffin, petrol ve doğal gaz şirketlerinin iklim değişikliğini önlemeye yönelik küresel çabaların başarısına karşı bahis oynadığını belirterek "Eğer bu şirketler iş planlarını olduğu gibi devam ettirirlerse düşük karbon ekonomisinde rekabetçi olamayacak projelerde bir trilyon dolardan fazla yatırımı kaybedecek." ifadesini kullandı.