Tiran
TİKA yetkililerinden alınan bilgiye göre, restorasyonu Mart 2018'de başlayan, Arnavutluk'un başkenti Tiran'ın sembolü konumundaki Ethem Bey Camisinin açılışı yarın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama tarafından gerçekleştirilecek.
TİKA'dan yapılan açıklamada, Tiran Program Koordinasyon Ofisinin Arnavutluk'taki faaliyetlerine 1996'da başladığı hatırlatılarak, ülkenin sosyoekonomik olarak dönüşüp kalkınmasına yönelik kurumsal altyapısının yeniden inşası, idari kapasitesinin geliştirilmesi, üretim sektörlerinin güçlendirilmesi ve istihdam kapasitesinin artırılması, sağlık ve eğitim sektörlerinin geliştirilmesi, ortak tarihi ve kültürel mirasın korunması ve turizmin canlandırılması amacıyla 1996-2022 yıllarında 546 projeyi hayata geçirdiği aktarıldı.
Kurumun 2004'ten itibaren Arnavutluk’taki proje ve faaliyetlerinin artarak devam ettiği belirtilen açıklamada, bugüne kadar sağlık sektöründe hastane ve sağlık ocağı tadilatından tıbbi analiz laboratuvarlarının kurulmasına ve donanım desteği sağlanmasına kadar 52 proje, sosyal ve kültürel iş birliği ile idari ve sivil altyapıların geliştirilmesi alanlarında da 302 proje gerçekleştirildiği vurgulandı.
Açıklamada, Arnavutluk’ta eğitim alanına verdiği özel önemle okulların inşaatı, mevcut kreşlerin, okulların ve öğrenci yurtlarının kapsamlı tadilatı ile teknik altyapıyı ve okul mobilyasını kapsayan donanımlarının sağlanmasına yönelik projeler yürütüldüğüne işaret edilen açıklamada, "Bu kapsamda ülke genelinde bugüne dek toplam 124 eğitim projesi hayata geçirilmiştir." ifadesine yer verildi.
Ortak tarihi ve kültürel mirasın korunarak gelecek nesillere aktarılması amacıyla 2014-2015 yıllarında Akçahisar (Kruja) Murad Bey Camisi, Preza Kale Camisi, Elbasan Nazire Camisi, Korça İlyas Bey Camisi ve Berat Kurşunlu Camisi’nin restorasyonlarının yapıldığı kaydedilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"2017-2018 yıllarında ise Ergiri (Gjirokastra) Kalesi Saat Kulesi ile Kavalye (Kavaja) Saat Kulesi restorasyonu gerçekleştirilmiştir. 2020 yılında Gjirokastra Pazar Camisi, 2021 yılında Berat Bekarlar Camisi, Berat Hünkar Camisi, Halveti Tekkesi ve Tiran Ethem Bey Camisi’nin restorasyonları ile birlikte bugüne kadar toplamda 9 tarihi caminin restorasyonunu tamamlamıştır."
Kovid-19 salgınının ilk döneminde TİKA olarak ülkeye sağlık alanında acil destek ulaştırıldığı vurgulanan açıklamada, gıdaya erişim, gıda güvenliği, temel gıda gereksiniminin karşılanması, geçimlik tarımsal üretimin desteklenmesi ve tarım sektöründeki işsizliğin azaltılması için kırsal alanlarda yaşayan insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için gübre ve tohum desteği sağlandığı, bu desteklerle birlikte TİKA'nın tarım alanında 34 projeyi hayata geçirdiğinin ve başka projeler üzerinde de çalışıldığının altı çizildi.
Açıklamada, "Ethem Bey Camisi, iki ülkenin dostluk ve kardeşlik nişanesi olarak daha nice yıllar Tiran’da parlamaya devam edecek." değerlendirmesinde bulunuldu.
Ethem Bey Camisi
Başkent Tiran’da Osmanlı döneminde inşa edilen sekiz büyük camiden günümüze sağlam olarak ulaşabilen tek cami olan Ethem Bey Camisi, Hicri 1208 (1793-1794) yılında Molla Bey tarafından yaptırılmaya başlandı. Molla Bey’in ölümü üzerine cami oğlu Ethem Bey tarafından Hicri 1238 (1822-1823) yılında tamamlandı.
Mimarisi bakımından Osmanlı dönemi Türk yapı sanatı usullerine uygun olan eser, gerek harim mekanını gerekse son cemaat mahallini kaplayan kalem işi renkli bezemeler ve resimlerle Balkanlar’da çok yaygın bir sanat anlayışına sahip.
İki ülkenin ortak tarihi ve kültürü açısından önemli bir yere sahip olan Ethem Bey Camisi’nin korunarak gelecek nesillere aktarılması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatlarıyla TİKA tarafından 2018'de kapsamlı bir restorasyon çalışması başlatıldı, çalışmalar 2021'de tamamlandı.