Aydın
Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde okutman olarak görev yapan Aytekin Sözen, 2016 yılında yüksek lisans eğitimi döneminde Anıtkabir'in nasıl yapıldığına ilişkin arşiv taraması yaparken, belgelerde bir kişinin bağışta bulunduğuna ilişkin not düşüldüğünü fark etti.
Daha sonra Ankara'da Cumhuriyet Arşivi'nde araştırma yapan Sözen, 630 liralık bağışı yapan kişinin, kendisi gibi Yenipazarlı olan yakın arkadaşı Yasemin Çakır'ın dedesi Mehmet Kılavuz olduğunu öğrendi. Sözen, Devlet Arşivlerinde yer alan bu belgeden Kılavuz'un torunu Yasemin Çakır'a bahsetti.
Çarşı Mahallesi'nde yaşayan Yasemin Çakır, 1975 yılında vefat eden dedesinin, Anıtkabir'in yapımında kullanılması için bağışta bulunduğunu öğrenince çok sevindi.
Aytekin Sözen, üzerinde "Bozdoğan'ın Yenipazar Hükümet Mahallesi'nde çiftçi Mehmet Kılavuz tarafından Ebedi Şef Atatürk için yapılacak Anıtkabir'e sarf edilmek üzere Ziraat Bankası vasıtasıyla Milli Şef İsmet İnönü adına gönderilmiş olan 630 liranın başvekalet emrine verilmesi emir buyrulmuş ve keyfiyet bu yolda adı geçen bankaya da yazılmıştır" ifadeleri yer alan belgenin kopyasını, Yenipazar'da yaşayan Kılavuz'un torunu Yasemin Çakır'a teslim etti.
Büyük sevinç yaşayan Çakır, 6 Nisan 1944 tarihli belgeyi çerçeveletip evinde gururla saklıyor.
Yaşamı boyunca yardımsever biri olduğu belirtilen Mehmet Kılavuz'un mezar taşına yazdırdığı "Bak ben geldim fani dünyaya, bulabildin mi rızaya, güvenme servet samana, üşenme ara bul rızaya" yazısı ise dikkati çekiyor.
"Ailemiz için gurur verici bir durum"
Yasemin Çakır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dedesi ve babası hayattayken böyle bir bilgiyi kendileriyle paylaşmadığını söyledi.
Çiftçi olan dedesinin okumayı seven birisi olduğuna dikkati çeken Çakır, şunları kaydetti:
"Dedem, yardım etmeyi çok severdi. Onun Atatürk sevgisi çok fazlaydı. Biz de onun torunları olarak Atatürk sevgisiyle büyüdük. Dedem, Anıtkabir yapılacağı zaman 630 lira bağışta bulunmuş. Bu, bizim için gurur verici bir durum. Öğrendiğimiz zaman çok mutlu olduk, gururlandık. Ülkemizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün yattığı Anıtkabir'e bağışta bulunması bizi çok sevindirdi. Aytekin hocamız tarihçi olarak araştırdığı zaman kağıdı o bulup getirdi. Biz de o zaman öğrendik. Hocamıza da çok teşekkür ederiz. Bu belgeyi hep gururla taşıyacağız. Ailemiz için gurur verici bir durum. Torunlarından torunlarına sürekli hatırlanacak bir hatıra."
"Ne kadar parası varsa Anıtkabir'in yapımına göndermiş"
Tarihçi Aytekin Sözen ise Anıtkabir'in yapımındaki masrafların tamamının devlet tarafından karşılandığını belirterek, o dönem herhangi bir bağış kampanyasının yapılmadığını söyledi.
Arşivlerde bir kişinin bağışta bulunduğunu öğrenince çok şaşırdığını aktaran Sözen, şunları anlattı:
"Ankara'da arşivlerde uzun bir araştırmadan sonra oradan belgenin aslına ulaştım ve çok heyecanlandım. Hem Mustafa Kemal sevgisi hem benim arkadaşımın dedesi hem de Yenipazarlı… Hakikaten o gün ağladım. Dedim ki bu nasıl bir şeydir. Araştırmalarımda Anıtkabir’in yapımıyla ilgili 1939-1944 yılları arasında çalışma yapılmış ama herhangi bir kampanya başlatılmamış. Bütün giderleri devlet kendisi karşılamış fakat Türkiye'deki bütün il ve ilçelerden bir kişinin aklına gelmiş. Demiş ki 'Ben Anıtkabir'in yapımına katkıda bulunmak istiyorum' kendisine vazife çıkarmış. O dönemler burası Bozdoğan ilçesine bağlıydı. Bozdoğan'a giderek İsmet Paşa'nın hesabına 630 lira göndermiş. İkinci Dünya Savaşı yılları, ekonomik olarak çok zor koşullardayız. Bağışlanan 630 lira o günün koşullarında ne yapar diye bölgemizdeki yaşlılara sordum. 'O para o zaman Yenipazar'ın yarısını alırdı' dediler. Ne kadar parası varsa Anıtkabir'in yapımına göndermiş. Bu inanılmaz bir şey. Torunlarına (bağış belgesini kopyasını) verdim, aynı zamanda ilçedeki bazı vatandaşlara da verdim, onlar da evlerine astı."